Η προσωπικότητα του σκύλου δεν εξαρτάται μόνο από τη ράτσα, αλλά υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί παράγοντες όπως το πλαίσιο και η σχέση που επηρεάζουν την ανάπτυξη και τη διαμόρφωση του χαρακτήρα.
Η προσωπικότητα του σκύλου δεν εξαρτάται μόνο από τη ράτσα αλλά υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη και τη διαμόρφωση του χαρακτήρα. Η υπόθεση από την οποία ξεκινάμε, στην πραγματικότητα, είναι ότι κάθε σκύλος είναι μοναδικός και ανεπανάληπτος : είναι ένα θέμα προικισμένο με γνώσεις και συναισθήματα που, εκτός από τα χαρακτηριστικά που συνδέονται με τη γενετική και επομένως την αναγωγή σε ένα συγκεκριμένο είδος ράτσας, έχει τις δικές του προτιμήσεις, ζει σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο και σε σχέση με ανθρώπους (και ενδεχομένως συγγενείς) που θα συμβάλουν στη διαμόρφωση του χαρακτήρα.
Είναι σίγουρα σημαντικό να γνωρίζουμε τα κίνητρα της φυλής , δηλαδή εκείνα τα διακριτικά γνωρίσματα που χαρακτηρίζουν τα υποκείμενα που αποτελούν μέρος μιας συγκεκριμένης «κατηγορίας» σκύλων για να έχουμε μια σαφή κατανόηση του τι μπορεί να οριστεί ως αφετηρία στην ανακάλυψη του κόσμου κυνική ηθολογία. Στην πραγματικότητα, η εμβάθυνση στα κίνητρα, τα οποία στο pet-sitting έχουμε ορίσει αρκετές φορές ως « τις επιθυμίες και τις ανάγκες» που έχει ένας σκύλος, βοηθά επίσης να κάνει μια τεκμηριωμένη επιλογή όταν αποφασίζει να υιοθετήσει ένα ζώο και επίσης στην περίπτωση μεικτών φυλών, στα οποία μπορούν να δοθούν μια ματιά στα μορφολογικά χαρακτηριστικά που φέρνουν στο μυαλό μια συγκεκριμένη γενεαλογία.
Αλλά το να παραμείνουμε μόνο στη συνέχεια αποδίδουμε έναν χαρακτήρα στον σκύλο επειδή είναι μέρος μιας συγκεκριμένης τυπολογίας σημαίνει ότι δεν λαμβάνουμε υπόψη ότι, όπως συμβαίνει με εμάς τους ανθρώπους, το πλαίσιο στο οποίο μεγαλώνουμε και οι σχέσεις που δημιουργούνται επηρεάζουν την ανάπτυξη και την διαμόρφωση προσωπικότητας μέσα από τις εμπειρίες που θα βιωθούν κατά τη διάρκεια της ζωής.
Μόνο η ράτσα δεν καθορίζει τον χαρακτήρα του σκύλου
Μια πρόσφατη μελέτη τόνισε ακριβώς αυτή την πτυχή: δεν είναι η φυλή που καθορίζει απαραιτήτως τη συμπεριφορά ενός σκύλου . Στο άρθρο, που δημοσιεύτηκε στο Science , οι ερευνητές κάνουν μια σημαντική υπόθεση: «Οι σύγχρονες οικόσιτες ράτσες σκύλων είναι μόλις περίπου 160 ετών και είναι το αποτέλεσμα της επιλογής συγκεκριμένων αισθητικών χαρακτηριστικών . Για να μελετήσει πώς η γενετική ευθυγραμμίζεται με τα χαρακτηριστικά της φυλής, οι Morrill et al. ανέλυσε την αλληλουχία του DNA περισσότερων από 2000 σκύλων καθαρόαιμων και μικτών φυλών. Αυτά τα δεδομένα, μαζί με έρευνες ατόμων αναφοράς, χρησιμοποιήθηκαν για τη χαρτογράφηση γονιδίων που σχετίζονται με συμπεριφορικά και σωματικά χαρακτηριστικά. Αν και πολλά φυσικά χαρακτηριστικά συνδέονταν με τις ράτσες, η συμπεριφορά ήταν πολύ πιο μεταβλητή σε μεμονωμένους σκύλους . Γενικά, η κληρονομικότητα των φυσικών χαρακτηριστικών ήταν ισχυρότερος προγνωστικός παράγοντας της φυλής, αλλά δεν ήταν απαραίτητα προγνωστικός παράγοντας της καταγωγής της φυλής σε μικτές φυλές. Από τα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς, οι τρόποι – πόσο καλά ανταποκρίνονται τα σκυλιά στα ανθρώπινα σημάδια – ήταν τα πιο κληρονομικά ανά φυλή, αλλά διέφεραν σημαντικά μεταξύ των μεμονωμένων σκύλων . Ως εκ τούτου, η ράτσα του σκύλου είναι γενικά ένας κακός προγνωστικός δείκτης της ατομικής συμπεριφοράς και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για να καθοδηγήσει αποφάσεις σχετικά με την επιλογή ενός σκύλου συντροφιάς».
«Έχουμε αποδείξει ότι τα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς που αποδίδονται στις σύγχρονες φυλές είναι πολυγονιδιακά, επηρεάζονται από το περιβάλλον και βρέθηκαν, με μεταβλητή επικράτηση, σε όλες τις φυλές – καταλήγουν οι μελετητές – Προτείνουμε ότι οι συμπεριφορές που θεωρούνται χαρακτηριστικές των σύγχρονων φυλών προέρχονται από χιλιάδες χρόνια πολυγονιδιακής προσαρμογής που προηγείται του σχηματισμού της φυλής, με σύγχρονες φυλές που χαρακτηρίζονται κυρίως από αισθητικά χαρακτηριστικά».
Τι καθορίζει την προσωπικότητα του σκύλου
Η προσωπικότητα ενός σκύλου , λοιπόν, είναι ένα σύνολο που προέρχεται από τρία κύρια στοιχεία: τη φυλή (ή το μείγμα των φυλών), το πλαίσιο και τις σχέσεις. Έχοντας ήδη ξεκαθαρίσει την πτυχή των κινήτρων, ας εστιάσουμε την προσοχή μας στους άλλους δύο παράγοντες.
«Όλα ξεκινούν από τα κουτάβια, και μάλιστα πριν γεννηθούν: γνωρίζουμε ότι ορισμένες πτυχές, που συνδέονται με την ιδιοσυγκρασία, κληρονομούνται από τους γονείς. Επομένως, μαζί με τη μορφολογία τους, τα κουτάβια μπορούν επίσης να μοιάζουν με τους γονείς τους όσον αφορά τη ζωντάνια, την κοινωνικότητα, τη δυσπιστία ή τη ντροπαλότητα».
Τότε ο μικρός μεγαλώνει και θα βρει το σημείο αναφοράς του σε έναν άνθρωπο (σαφώς μιλάμε για σκύλους της οικογένειας, όχι για σκύλους γενικά, δηλ. στη φύση), σε μια φάση που ορίζεται ως «δευτερεύουσα προσκόλληση». Η σχέση που δημιουργείται γίνεται έτσι σημαντική και θεμελιώδης στη διαμόρφωση του χαρακτήρα, χωρίς να παραβλέπεται ότι ο σκύλος έχει τις δικές του απόψεις για τον κόσμο και επιθυμίες που θέλει να εκπληρώσει ανεξάρτητα από τον άλλον, όπως συμβαίνει και στις σχέσεις ανάμεσά μας τους ανθρώπους. Ο σεβασμός για την ατομικότητά του θα είναι επομένως θεμελιώδης για να κατανοήσουμε ποιος είναι και πώς παρουσιάζεται στον κόσμο, καθοδηγώντας τον στην εξελικτική του ανάπτυξη όπως θα έκανε ένας «καλός γονιός».
Και πάλι, στο ταξίδι της ζωής που φανταζόμαστε για αυτό το θέμα, πρέπει να αναλογιστούμε το πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται και τι ακριβώς συμβαίνει γύρω του. Η προηγούμενη υπόθεση, για παράδειγμα, ενός σκύλου που υιοθετήθηκε από ένα μόνο άτομο περιγράφει μια κατάσταση στην οποία το περιβάλλον μπορεί να ποικίλλει ανάλογα, για παράδειγμα, με το αν οι δύο ζουν μαζί σε ένα διαμέρισμα στην πόλη ή σε μια αγροτική περιοχή. Η εμπειρία ενός σκύλου που μοιράζεται τη ζωή του με έναν άλλο σκύλο ή ακόμα και με μια γάτα θα ήταν ακόμη διαφορετική. Με λίγα λόγια, το πλαίσιο και οι κοινωνικές σχέσεις που έχει ο σκύλος τροποποιούν την προσωπικότητά του και διασφαλίζουν ότι ο καθένας έχει τα δικά του χαρακτηριστικά.
«Κάθε σκύλος έχει μια βιωματική αποσκευή αποθηκευμένη στην εξαιρετική μνήμη του, η οποία δρα στη διάθεσή του, στο πώς αισθάνεται και στο πώς προετοιμάζεται να ενεργήσει ή να ανταποκριθεί για όσα συμβαίνουν γύρω του. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ωστόσο, ότι τα σκυλιά αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου και η “προσωπικότητα” είναι λίγο από τον συνδυασμό όλων αυτών των πραγμάτων, προσθέτοντας το συστατικό “επαγγέλματα” ή μάλλον αυτούς τους ατομικούς προσανατολισμούς που ωθούν προς συγκεκριμένες συμπεριφορικές εκφράσεις: ίσως μια έντονη τάση για να συμπεριφέρονται ληστρικά ή για τη φροντίδα άλλων ή για την προστασία των θυγατρικών ή της επικράτειας που καταλαμβάνεται από την ομάδα της οικογένειας κάποιου και ούτω καθεξής».
Υπάρχουν πιο επιθετικές ράτσες σκύλων;
Το ερώτημα, που τίθεται με αυτούς τους όρους, απαιτεί μια απάντηση που λαμβάνει υπόψη μια προκαταρκτική σκέψη: πρέπει να μιλάμε για επιθετική συμπεριφορά και όχι για “επιθετικό σκυλί” . Φαίνεται σαν μια τελειοποίηση, αλλά αντιμετωπίζοντας τις συνεχείς διαμάχες που προκύπτουν όταν τα εγκληματικά νέα (που δεν εμβαθύνουν στη δυναμική και το πλαίσιο) αναφέρονται σε τρομερά επεισόδια στα οποία ένας άνθρωπος πέθανε λόγω της συμπεριφοράς ενός σκύλου, είναι σημαντικό οι ηθολογικοί ορισμοί να είναι σωστοί . Το έχουμε εξηγήσει και άλλες φορές και με ένα συγκεκριμένο άρθρο αφιερωμένο στο θέμα στο οποίο υπογραμμίσαμε ότι «η επιθετικότητα των σκύλων… δεν είναι «ελάττωμα» συμπεριφοράς, όπως μας κάνουν να πιστεύουμε μερικές φορές, αλλά μάλλον ένας θεμελιώδης πόρος, η πλήρης απουσία του οποίου θα πρέπει να θεωρηθεί ως πραγματική παθολογία. Στην πραγματικότητα, η επιθετικότητα είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιεί ο σκύλος για να εκφράσει ποιος είναι και τι θέλει σε μια συγκεκριμένη στιγμή».
Η επιθετική συμπεριφορά σε σκύλους μπορεί να εμφανιστεί για διάφορους λόγους και είναι αλήθεια ότι μπορεί να είναι πιο συχνή σε ορισμένους τύπους σκύλων, αλλά δεν πρέπει να γενικεύουμε. Το κλειδί για να κατανοήσουμε γιατί ένας σκύλος γίνεται επιθετικός είναι η αναγνώριση των σημάτων επικοινωνίας και η λήψη μέτρων για την πρόληψη αυτών των συμπεριφορών. Αρκετές μελέτες υπογραμμίζουν ότι δεν είναι καν δυνατό να αποδοθεί οριστικά ένα μεγαλύτερο επικίνδυνο χαρακτηριστικό σε ορισμένες τυπολογίες. Όπως εξήγησε η κτηνίατρος εμπειρογνώμονας για την καλή διαβίωση των ζώων: «Οι επιδημιολογικές μελέτες για τα δαγκώματα από σκύλους απαριθμούν, μεταξύ των φυλών που ευθύνονται κυρίως για επιθέσεις σε ανθρώπους, κυρίως τον Γερμανικό Ποιμενικό και τις διασταυρώσεις του, τις μικτές ράτσες, το Cocker και το Spring Σπάνιελ, ειδικά για άμεσες επιθέσεις σε μέλη της οικογένειας, Λαμπραντόρ και Γκόλντεν Ριτρίβερ και Τεριέ».
Τα αποτελέσματα της μελέτης που παραθέσαμε στην αρχή του άρθρου, επιπλέον, δίνουν μια σαφή απάντηση στη συζήτηση που διεξάγεται εδώ και αρκετό καιρό, δηλαδή εάν είναι σωστό ή όχι να συσχετίζεται η επικινδυνότητα ενός σκύλου μόνο με το να ανήκει σε μια συγκεκριμένη φυλή ή τα παράγωγά της (σκεφτείτε τα Bull Terrier ή Molossoids ).
«αν και η έρευνα δεν έχει συνδέσει οριστικά κάποια συγκεκριμένη ράτσα με την επιθετικότητα , υπάρχουν κάποιες ράτσες που έχουν μεγαλύτερη τάση από άλλες να αντιδρούν με αυτόν τον τρόπο λόγω (ή χάρη) των γενετικών χαρακτηριστικών που αποτυπώνονται από την ανθρώπινη επιλογή. Μερικές από αυτές τις ράτσες περιλαμβάνουν τα Pitbull terrier , τα German Shepherds , τα Rottweilers και τα Dobermans , για να αναφέρουμε μόνο εκείνες που εμπλέκονται στατιστικά πιο συχνά σε περιστατικά που σχετίζονται με επιθετική συμπεριφορά τόσο προς ανθρώπους όσο και προς άλλα ζώα. Η γνώση των ιδιαιτεροτήτων των διαφόρων φυλών θα μπορούσε να δώσει μια σημαντική ένδειξη για το ποιο θα μπορούσε να είναι το καλύτερο πλαίσιο διαβίωσης και να μας βοηθήσει να καταλάβουμε εάν υπάρχουν ιδιαίτερες ανάγκες για καλύτερη συνύπαρξη».
Αυτό που πρέπει λοιπόν να αναρωτηθούμε είναι γιατί ένας σκύλος, ανεξαρτήτως ράτσας, γίνεται επιθετικός.
